การกล่าวถึงประวัติศาสตร์และความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับลาวนั้น ค่อนข้างมีความซับซ้อน เพราะในอดีตมีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม การปกครอง และอาณาเขตที่เคยเปลี่ยนแปลงไปตามช่วงเวลา
ในส่วนของคำว่า “เมืองขึ้น” ในบริบทนี้ ไทยเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาและสยามที่มีอำนาจครอบครองอาณาเขตในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งรวมถึงการมีอิทธิพลในหลายพื้นที่ เช่น ลาว กัมพูชา พม่า และมาเลเซีย แต่ในกรณีของลาว ไทยไม่เคยเป็นเมืองขึ้นในลักษณะเดียวกับที่ประเทศอื่นๆ เช่น พม่า หรือเวียดนามเคยมีสถานะเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศสหรืออังกฤษ
สำหรับลาว ไทยและลาวเคยมีความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนหลายครั้งในประวัติศาสตร์ อาจจะมีช่วงที่ลาวตกอยู่ภายใต้อิทธิพลหรือการควบคุมจากไทยในช่วงราชอาณาจักรอยุธยาและราชอาณาจักรธนบุรี แต่หลังจากนั้นลาวก็ได้มีการพัฒนาเป็นประเทศอิสระภายใต้การปกครองของตนเอง โดยในช่วงหลังๆ ก็มักมีข้อพิพาทและการต่อสู้เกี่ยวกับดินแดนและอำนาจ
การที่บางคนในลาวอาจไม่ยอมรับข้อเท็จจริงนี้อาจมาจากมุมมองทางการเมืองหรือการศึกษาที่แตกต่างกัน ความเข้าใจในเรื่องประวัติศาสตร์สามารถถูกตีความแตกต่างกันไปตามแนวทางและอุดมการณ์ที่คนต่างๆ มี และนี่ก็เป็นส่วนหนึ่งของความท้าทายในการสร้างความเข้าใจระหว่างประเทศในภูมิภาคนี้ครับ
